دانه قهوه عربیکا کلمبیا

سفری به دنیای شیرین دانه قهوه کلمبیا

دانه‌های قهوه کلمبیا از کشور کلمبیا، سومین تولیدکننده بزرگ قهوه در جهان، سرچشمه می‌گیرد. اصطلاح «قهوه ۱۰۰٪ کلمبیایی» به این معناست که تمامی دانه‌های قهوه از مزارع کلمبیا به دست آمده‌اند.

بیشتر مزارع قهوه در منطقه‌ای ویژه به نام «مثلث قهوه» در نواحی مرکزی و غربی کشور قرار دارند، اما مناطق دیگری مانند هویلا، آنتیوکیا و تولیمـا نیز در تولید قهوه نقش دارند. کشاورزان کلمبیایی قهوه را با دقت و به روش‌های سنتی می‌کارند؛ در سایه درختان پرورش می‌دهند و دانه‌ها را به‌صورت دستی برداشت می‌کنند.

این روش علاوه بر حفظ خاک، طعم قهوه را نیز بهبود می‌بخشد. میزان کافئین قهوه کلمبیایی مشابه دیگر گونه‌های عربیکاست، اما قدرت و غلظت آن بیشتر به خاطر طعم قوی و غنی آن است تا میزان کافئین. قهوه کلمبیایی به دلیل طعم شیرین، شکلاتی و گاهی با نت‌های میوه‌ای و کاراملی مشهور است.

دانه قهوه کلمبیایی به چه نوع دانه قهوه‌ای گفته می‌شود؟

قهوه کلمبیایی به قهوه‌ای گفته می‌شود که منحصراً در خاک و اقلیم کشور کلمبیا، به‌ویژه در نواحی رشته‌کوه آند، رشد می‌کند. این قهوه گونه‌ای جداگانه از نظر گیاه‌شناسی نیست، بلکه بیشتر شامل انواع مختلف عربیکا (Arabica) است.

کلمبیا دومین تولیدکننده بزرگ قهوه عربیکا و نخستین تولیدکننده عربیکای شسته‌شده (Washed Arabica) در جهان به شمار می‌آید. گونه‌های اصلی عربیکا که در طعم و ویژگی قهوه کلمبیا تأثیر دارند عبارت‌اند از کاتورا  (Caturra)، کاستیلو (Castillo)، تیپیکا (Typica) و بوربون (Bourbon).

نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که اصطلاح «قهوه کلمبیایی» صرفاً به قهوه‌ای اشاره دارد که در خاک کلمبیا کشت شده است، در حالی‌که عباراتی مانند «قهوه به سبک کلمبیایی یا Colombian-style coffee» به نوعی شیوه دم‌آوری قوی و اغلب سیاه اشاره دارد. همچنین «ترکیب قهوه کلمبیایی یا Colombian blend» به ترکیبی از دانه‌های کلمبیا با دانه‌های سایر کشورها گفته می‌شود. در ضمن، «برشته‌کاری قهوه کلمبیایی» نیز تنها به سطح برشتگی دانه‌ها اشاره دارد که می‌تواند از روشن تا تیره متغیر باشد.

دانه‌های قهوه کلمبیا از باکیفیت‌ترین دانه‌های جهان محسوب می‌شوند. طبق گزارش فدراسیون ملی تولیدکنندگان قهوه کلمبیا (FNC)، بیش از ۴۰٪ از قهوه تولیدی این کشور در رده قهوه‌های ویژه (Specialty Grade) قرار دارد.

در سال ۲۰۲۳، کلمبیا با تولید ۱۱.۶ میلیون کیسه ۶۰ کیلوگرمی قهوه، حدود ۷٪ از کل قهوه جهان را تأمین کرده و از این نظر در جایگاه سوم جهانی قرار گرفته است. این آمار نشان‌دهنده جایگاه مهم قهوه کلمبیایی در بازار جهانی و نقش پررنگ کشاورزان این کشور در حفظ کیفیت و اصالت قهوه است.

میزان کافئین در دانه قهوه کلمبیا چقدر است؟

قهوه کلمبیایی معمولاً در هر فنجان ۲۳۷ میلی‌لیتری (۸ اونسی) بین ۷۰ تا ۱۲۰ میلی‌گرم کافئین دارد، که تقریباً برابر با دیگر قهوه‌های عربیکا است. این میزان از قهوه روبوستا کمتر است، زیرا دانه‌های عربیکا ذاتاً کافئین پایین‌تری دارند.

البته مقدار دقیق کافئین در قهوه کلمبیایی به عواملی مانند نوع دانه، شیوه برشته‌کاری و روش دم‌آوری بستگی دارد. برای نمونه، یک پژوهش در سال ۲۰۱۱ در نشان داد که هر گرم دانه قهوه کلمبیایی حدود ۱۵٫۳۰ میلی‌گرم کافئین دارد.

آیا دانه قهوه کلمبیا، قهوه‌ای قوی است؟

بله، قهوه کلمبیایی معمولاً قهوه‌ای قوی و پرطعم محسوب می‌شود. هرچند از نظر مقدار کافئین تفاوت چندانی با دیگر قهوه‌های عربیکا ندارد. اما طعم غنی، بدنه‌ی پر (Full-bodied) و عطر شدید آن باعث می‌شود بسیاری آن را قهوه‌ای «قوی‌تر» احساس کنند. در واقع، این حس قدرت بیشتر از شدت طعم و رایحه ناشی می‌شود نه از میزان بالاتر کافئین.

روش برشته‌کاری نیز نقش مهمی دارد: برشته‌کاری تیره‌تر طعمی تلخ‌تر و سنگین‌تر می‌دهد. در حالی که برشته‌کاری متوسط یا روشن، طعم میوه‌ای و اسیدیته‌ی بیشتری را نمایان می‌کند.

طعم قهوه کلمبیایی چگونه است؟

قهوه کلمبیایی به خاطر طعم شیرین و شکلاتی‌اش شناخته می‌شود و اغلب دارای ته‌مزه‌های میوه‌ای مانند سیب، توت قرمز و گاهی مرکبات است. در بسیاری از نمونه‌ها، رگه‌هایی از کارامل، بادام و ادویه‌های ملایم نیز احساس می‌شود.

این ویژگی‌های طعمی به منطقه‌ی رشد دانه‌ها بستگی دارد: برای مثال، قهوه‌ی کائوکا (Cauca) به خاطر شیرینی طبیعی و رایحه‌ی عسل و بادامش معروف است، در حالی که قهوه‌ی آنتیوکیا (Antioquia) طعمی نرم‌تر و مغزی‌تر دارد. اسپرسو تهیه‌شده از دانه‌های کلمبیایی، طعمی شیرین‌تر، تندتر و معطرتر دارد.

به همین دلیل، دانه‌های کلمبیایی نه تنها برای نوشیدن به‌صورت تک‌منشأ (Single Origin) محبوب‌اند، بلکه در ترکیب با سایر قهوه‌ها نیز پایه‌ای عالی برای اسپرسو و بلِندهای متعادل به شمار می‌روند.

انواع دانه‌های قهوه کلمبیا

در کلمبیا بیش از هشت نوع اصلی از دانه‌های عربیکا کشت می‌شود که هرکدام ویژگی طعمی و عطری خاص خود را دارند. این گونه‌ها عبارتند از:

• کاستیلو یا Castillo
• کاتورا یا Caturra
• تابی یا Tabi
• پینک بوربون یا Pink Bourbon
• بوربون یا Bourbon
• تیپیکا یا Typica
• کلمبیا یا Colombia
• و …

تفاوت‌های آب‌و‌هوایی، ارتفاع، نوع خاک و روش فرآوری در هر منطقه باعث می‌شود که قهوه‌های کلمبیایی تنوع بسیار بالایی از نظر عطر، طعم و بافت داشته باشند. از طعم‌های شیرین و میوه‌ای گرفته تا نت‌های کاراملی، شکلاتی و گاهی اسیدیته ملایم، همه را در دانه‌های قهوه کلمبیایی خواهید دید.

دانه قهوه کلمبیا در کدام نواحی کشت می‌شود؟

مهم‌ترین منطقه کشت قهوه در کلمبیا، مثلث قهوه یا چشم‌انداز فرهنگی قهوه کلمبیا (CCLC) است. این منطقه مساحتی حدود ۱۳٬۸۷۳ کیلومتر مربع را پوشش می‌دهد. این نواحی در واقع شامل سه استان کالداس (Caldas)، کوئیندیو (Quindío) و ریسارالدا (Risaralda) می‌شود. این منطقه با خاک آتشفشانی غنی، ارتفاع زیاد و آب‌وهوای ایده‌آل، به‌عنوان قلب تپنده تولید قهوه کلمبیا شناخته می‌شود.

علاوه بر این نواحی، مناطق دیگری مانند هویلا (Huila)، آنتیوکیا (Antioquia)، تولیما (Tolima)، کائوکا (Cauca)، والی دل کائوکا (Valle del Cauca)، سانتاندر (Santander)، ناری‌نیو (Nariño) و کوندینامارکا (Cundinamarca) نیز سهم چشمگیری در تولید قهوه کشور دارند. هر منطقه، با توجه به ارتفاع، رطوبت و نوع فرآوری، ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی در طعم قهوه خود ایجاد می‌کند.

به‌عنوان مثال، هویلا (Huila) بزرگ‌ترین تولیدکننده قهوه کلمبیاست و دانه‌هایی با اسیدیته درخشان، بدنه متوسط و نت‌های میوه‌ای و کاراملی تولید می‌کند. آنتیوکیا (Antioquia) با تولید ۱۶٪ از کل قهوه کشور، دومین منطقه بزرگ است و قهوه‌ای با طعمی شیرین و گاهی فندقی و ادویه‌ای ارائه می‌دهد. در مقابل، تولیما (Tolima) به قهوه‌های ارگانیک و پایداری محیط‌زیستی معروف است که توسط جوامع بومی و محلی کشت می‌شوند.

شرایط رشد دانه قهوه کلمبیا

قهوه کلمبیا در شرایط اقلیمی خاص و متعادلی رشد می‌کند که کیفیت بالا و طعم منحصربه‌فرد آن را تضمین می‌کند. بهترین دما برای رشد گیاه قهوه در این کشور بین ۱۹ تا ۲۱ درجه سانتی‌گراد (۶۶ تا ۶۹ درجه فارنهایت) است. میزان بارندگی سالانه نیز بین ۱۶۰۰ تا ۲۵۰۰ میلی‌متر (۸۰ تا ۱۰۰ اینچ) است، که رطوبت بالایی را به همراه دارد. این رطوبت به‌دقت کنترل می‌شود تا از بروز بیماری‌های گیاهی جلوگیری گردد.

ارتفاع مزارع قهوه در کلمبیا از ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح دریا متغیر است، اما قهوه‌هایی که در ارتفاعات بالاتر رشد می‌کنند معمولاً از کیفیت و پیچیدگی طعمی بیشتری برخوردارند. خاک این مناطق آتشفشانی، حاصلخیز، با زهکشی عالی و کمی اسیدی است. این نوع خاک غنی از مواد آلی و سرشار از نیتروژن، پتاسیم و منیزیم است، عناصری که برای رشد سالم گیاه قهوه ضروری‌اند.

علاوه بر این، مزارع قهوه کلمبیا معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار کوهستانی قرار دارند و در بسیاری از مناطق به‌صورت تراس‌بندی‌شده (Terraced) کاشته می‌شوند تا از فرسایش خاک جلوگیری شود. درختان بومی سایه‌انداز با ایجاد تعادل میان نور مستقیم و سایه، به حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از گرمای بیش از حد کمک می‌کنند. همچنین، جریان هوای مناسب در مناطق مرتفع باعث کاهش خطر بیماری‌های قارچی در گیاه می‌شود.

چرا خرید دانه قهوه کلمبیا گزینه مناسبی است؟

در مجموع، قهوه کلمبیا به دلیل شرایط طبیعی بی‌نظیر، تنوع اقلیمی، روش‌های سنتی برداشت دستی و تعهد کشاورزان به کیفیت، در میان بهترین قهوه‌های جهان قرار دارد. دانه‌های آن اغلب در رده ویژه (Specialty Grade) طبقه‌بندی می‌شوند و حدود ۴۰٪ از کل قهوه‌های کلمبیا به این سطح از کیفیت می‌رسند. به همین دلیل، هنگام خرید قهوه‌ای با برچسب «۱۰۰٪ Colombian Coffee»، در واقع با محصولی اصیل، خوش‌عطر و با طعمی متعادل روبه‌رو هستید که حاصل دهه‌ها تجربه و عشق به قهوه است.

میزان بالای تولید قهوه در کشور کلمبیا (که در سال ۲۰۱۵ حدود ۱۰٪ از کل قهوه جهان را تولید کرده بود) باعث شده است که دانه‌های ممتاز عربیکای کلمبیایی در عین داشتن کیفیت بسیار بالا، قیمت رقابتی و اقتصادی نیز داشته باشند. به همین دلیل، بسیاری از برندهای معروف جهان از این دانه‌ها به‌عنوان پایه اصلی ترکیب‌های قهوه خود (Coffee Blends) استفاده می‌کنند. فراوانی تولید و عرضه، موجب شده است قهوه کلمبیا علاوه بر بازارهای لوکس، در دسترس عموم مصرف‌کنندگان نیز باشد.

البته، این فراگیری یک نکته منفی هم دارد؛ از آن‌جا که بسیاری از مردم با طعم قهوه کلمبیایی آشنا هستند، ممکن است آن را ملایم یا حتی بیش از حد متعادل توصیف کنند. در واقع، طعم متوازن و شیرین دانه‌های عربیکای کلمبیا ممکن است برای کسانی که به دنبال قهوه‌های بسیار قوی یا تلخ (مانند روبوستا) هستند، بیش از حد نرم و آرام باشد. با این حال، همین ویژگی آن را به گزینه‌ای محبوب برای نوشیدنی‌هایی مانند لاته، کاپوچینو و اسپرسوی سبک تبدیل کرده است.