تصور کنید که از خواب برخواستهاید و قصد دم کردن یک فنجان قهوه عربیکای کلمبیا را دارید. به سراغ فریزر میروید و دانههای قهوه را خارج میکنید. حال میخواهید که آن را آسیاب کنید، دانهها را تا چه میزان آسیاب میکنید؟ این سوالی است که بسیاری از دوستداران قهوه به دنبال پاسخ آن هستند. اما قبل از اینکه به این سوال پاسخ دهیم، باید به سوالی دیگر پاسخ دهیم: چرا دانه قهوه را آسیاب کنیم؟ مگر فروشگاهها پودر قهوه را برای دستگاههای مختلف نمیفروشند؟
پاسخ سوال بالا در این واقعیت نهفته است که دانه قهوه را مدت زمان بیشتری از پودر قهوه میتوان نگهداری کرد. البته قهوه معمولا از آن دسته از محصولاتی نیست که سریعا فاسد شود و تا چند ماه و چند سال میتوان آن را حفظ کرد. اما مشکلی که وجود دارد، این است که قهوه در گذر زمان عطر و طعم خود را از دست میدهد. پس بعید نیست که اگر پودر قهوهای را یکسال پیش خریدهاید، دم کنید، نه عطر خاصی داشته باشد و نه حتی طعم خاصی (حتی اگر مرغوبترین پودر قهوه را خریداری کرده باشید).
به صورت کلی دانه قهوه از ۶ ماه تا ۱ سال بعد از برشتهکاری کیفیت خود را حفظ میکند اما این عدد برای پودر قهوه به ۲ تا ۴ هفته میرسد. پس در واقع برای بسیاری خرید دانه قهوه به صرفهتر از خرید پودر قهوه است. اما اندازه آسیاب قهوه برای هر دستگاه متفاوت است.
ما در ادامه این مقاله برای شما توضیح میدهیم که برای هر دستگاه تا چه میزان باید دانه قهوه را آسیاب کنید. پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید!
مطالب مرتبط:
برای تهیه هر فنجان قهوه، چند گرم پودر قهوه نیاز داریم؟
علم عصارهگیری و ارتباط آن با اندازه ذرات
برای درک اهمیت درجه آسیاب، لازم است ابتدا مفهوم عصارهگیری (Extraction) را بشناسیم. عصارهگیری به فرآیندی اطلاق میشود که طی آن آب داغ از میان ذرات قهوه آسیابشده عبور میکند. در نتیجه این موضوع، ترکیبات محلول آنها، شامل اسیدها، قندها و مواد تلخ را در آب حل میشود و یک نوشیدنی معطر و خوشطعم را به وجود میآورد.
اثر اندازه ذرات قهوه بر این فرآیند از دو جهت قابل بررسی است که آنها را در ادامه بررسی میکنیم.
تاثیر اندازه ذرات قهوه و سطح تماس
هرچه دانههای قهوه ریزتر آسیاب شوند، سطح تماس آنها با آب به شکل چشمگیری افزایش مییابد. این افزایش سطح تماس، به آب اجازه میدهد تا ترکیبات محلول را با سرعت و کارایی بیشتری استخراج کند. در مقابل، ذرات درشتتر سطح تماس کمتری دارند و فرآیند عصارهگیری به آرامی و در مدت زمان طولانیتری انجام میشود. این رابطه مستقیم، اساس انتخاب درجه آسیاب برای روشهای مختلف دمآوری است.

تاثیر اندازه ذرات قهوه بر مقاومت و جریان آب
اندازه ذرات قهوه همچنین به صورت مستقیم بر مقاومت بستر قهوه در برابر عبور آب تأثیر میگذارد. ذرات بسیار ریز، فضای خالی کمتری بین خود دارند و مقاومت بیشتری ایجاد میکنند، که این امر باعث میشود جریان آب کندتر از میان آنها عبور کند. این کند شدن جریان، زمان تماس آب با قهوه را افزایش داده و به عصارهگیری بیشتر کمک میکند.
در مقابل، ذرات درشتتر، فضای خالی بیشتری دارند و مقاومت کمتری ایجاد میکنند، در نتیجه آب سریعتر عبور کرده و زمان تماس کوتاهتر میشود. این ارتباط میان درجه آسیاب، مقاومت بستر و سرعت جریان آب، یک مکانیزم کنترلی دقیق برای زمان دمآوری و رسیدن به طعم مطلوب است. تنظیم درجه آسیاب در واقع ابزاری برای بهینهسازی این زمان تماس است که باید متناسب با فشار و زمان مشخص هر دستگاه دمآوری انتخاب شود.
مطالب مرتبط:
بهترین رست قهوه برای اسپرسو چیست؟
راهنمای جامع درجهبندی آسیاب قهوه
درجه آسیاب قهوه به طور سنتی به هفت دسته اصلی تقسیم میشود. در ادامه، هر یک از این دستهها به همراه مثالهای ملموس و بافت تقریبی آنها تشریح شده است.
|
اندازه آسیاب |
اندازه چشمی |
مناسب برای |
|
فوقدرشت (Extra Coarse) |
سنگریزههای کوچک یا دانههای درشت فلفل |
روشهایی که زمان دمآوری بسیار طولانی دارند، مانند کلدبرو (دمآوری سرد) |
|
درشت (Coarse) |
نمک دریا یا شکر درشت |
روشهای دمآوری غوطهوری مانند فرنچپرس و کاپینگ (از عصارهگیری بیش از حد در زمان طولانی جلوگیری میکند.) |
|
متوسط-درشت (Medium-Coarse) |
ماسه درشت |
کمکس و کلیور دریپر (آنهایی که از فیلترهای ضخیم استفاده میکنند و نیاز به جریان یکنواخت آب دارند) |
|
متوسط (Medium) |
ماسه معمولی یا شکر |
وی۶۰، قهوه سایفون (قهوهساز وکیوم) و آیروپرس |
|
متوسط-ریز (Medium-Fine) |
ماسه ریز یا نمک آشپزخانه |
وی۶۰، موکاپات و برخی دستورالعملهای آیروپرس (آنهایی که به زمان عصارهگیری دقیق نیاز دارند) |
|
ریز (Fine) |
نمک خوراکی |
اسپرسو (به دلیل نیاز به سطح تماس بالا برای عصارهگیری سریع تحت فشار) |
|
بسیار ریز (Extra Fine) |
آرد یا پودر قند |
قهوه ترک (در این روش، پودر قهوه باید به طور کامل در آب حل شود و فیلتری در این روش وجود ندارد.) |

بهترین درجه آسیاب برای هر روش دمآوری
هر روش دمآوری، به دلیل فرآیند و زمان خاص خود، نیاز به یک درجه آسیاب منحصربهفرد دارد. درک این تطبیق، گام اصلی برای تهیه یک قهوه بینقص است.
بهترین درجه آسیاب قهوه برای اسپرسو
درجه آسیاب ایدهآل برای این روش، ریز است. فرآیند اسپرسو با فشار بالا (حدود ۹ بار) و زمان عصارهگیری بسیار کوتاه (حدود ۲۰ تا ۳۰ ثانیه) انجام میشود. آسیاب ریز سطح تماس فوقالعادهای ایجاد کرده و به آب داغ اجازه میدهد تا در این مدت کوتاه، ترکیبات مطلوب را به سرعت استخراج کند و در نتیجه یک شات غلیظ و دارای کرما به دست آید.
نوع دستگاه اسپرسوساز نیز در تعیین درجه آسیاب قهوه اهمیت دارد. برای دستگاههای صنعتی و نیمهصنعتی با فشار بالا، آسیاب ریز تا متوسط پیشنهاد میشود. درحالیکه برای اسپرسوسازهای خانگی که فشار و توان کمتری دارند، توصیه میشود که از درجه آسیاب متوسط تا درشت استفاده شود تا از عصارهگیری بیش از حد و ایجاد طعم تلخ جلوگیری گردد.
مطالب مرتبط:
چگونه در خانه اسپرسو درست کنیم؟
درجه آسیاب مناسب برای تهیه قهوه ترک
برای تهیه قهوه ترک، درجه آسیاب باید به صورت بسیار ریز باشد. این روش، پودر قهوه فیلتر نمیشود و مستقیماً در آب حل میشود. آسیاب بسیار ریز امکان ترکیب کامل قهوه با آب را فراهم میکند و منجر به ایجاد یک فنجان با بافت خامهای و طعم قوی میشود.
مطالب مرتبط:
چگونه خودمان در خانه قهوه ترک درست کنیم؟
درجه آسیاب مناسب برای دم کردن قهوه با فرنچپرس
درجه آسیاب مناسب برای فرنچپرس، درشت است. این روش از نوع غوطهوری است که در آن دانههای قهوه برای چند دقیقه (معمولاً ۴ دقیقه) در آب داغ خیسانده میشوند. آسیاب درشت از عصارهگیری بیش از حد که منجر به تلخی میشود، جلوگیری میکند و همچنین مانع از عبور ذرات ریز قهوه از فیلتر فلزی دستگاه به داخل نوشیدنی نهایی میشود، که نتیجه آن فنجانی تمیزتر است.
مطالب مرتبط:
آموزش تصویری دم کردن قهوه در خانه با فرنچ پرس
درجه آسیاب قهوه برای کمکس
درجه آسیاب توصیهشده برای کمکس، متوسط-درشت است. فیلترهای کاغذی کمکس نسبت به سایر فیلترهای کاغذی ضخیمتر هستند. این ویژگی نیاز به آسیاب کمی درشتتر دارد تا از مسدود شدن فیلتر و طولانی شدن زمان دمآوری جلوگیری شود. این درجه آسیاب به جریان یکنواخت آب کمک کرده و منجر به یک قهوه شفاف، تمیز و با اسیدیته متعادل میشود.

آسیاب مناسب قهوه برای وی۶۰
برای این روش دمآوری، درجه آسیاب متوسط مناسب است. طراحی مخروطی و فیلتر نازک وی۶۰ به گونهای است که نیاز به درجه آسیابی دارد تا تعادلی میان سرعت عبور آب و زمان عصارهگیری ایجاد کند. آسیاب متوسط به تولید فنجانی شفاف، خوشعطر و با طعمی متعادل کمک میکند.
بهترین درجه آسیاب قهوه برای موکاپات
درجه آسیاب مناسب برای موکاپات، متوسط رو به ریز است. این ابزار از فشار بخار برای عصارهگیری استفاده میکند، بنابراین آسیاب باید به اندازهای باشد که مقاومت کافی در برابر جریان آب ایجاد کند اما نه آنقدر ریز که باعث مسدود شدن مسیر و تلخ شدن قهوه شود.
مطالب مرتبط:
چگونه با موکاپات قهوه درست کنیم؟
آسیاب مناسب قهوه برای کلدبرو
درجه آسیاب مناسب برای کلدبرو، فوقدرشت است. این روش شامل خیساندن قهوه در آب سرد برای مدت زمان طولانی (۱۲ تا ۲۴ ساعت) است. استفاده از آسیاب بسیار درشت، سرعت عصارهگیری را به شدت کاهش میدهد و تنها ترکیبات مطلوب و شیرین قهوه را آزاد میکند، در نتیجه از تلخی و گسشدگی جلوگیری میشود.
مطالب مرتبط:
تفاوت کولد برو و آیس کافی به زبان ساده
عیبیابی طعم، راهحلهای عملی برای تلخی و ترشی ناشی از درجه آسیاب قهوه
درک رابطه بین درجه آسیاب و طعم نهایی، ابزاری قدرتمند برای عیبیابی و بهبود کیفیت قهوه است. دو مشکل اصلی در دمآوری، عصارهگیری ناکافی و عصارهگیری بیش از حد هستند.
چگونه درجه آسیاب باعث ترش، رقیق یا بیکیفیت شدن قهوه میشود؟
- نشانهها: طعم ترش، شبیه به لیمو یا سرکه، بادی رقیق و ضعیف، حس شوری و پایانی سریع و ناخوشایند. این طعمها نشاندهنده این است که اسیدهای قهوه استخراج شدهاند، اما ترکیبات شیرین و متعادلکننده فرصت کافی برای حل شدن در آب را نداشتهاند.
- علل: اصلیترین دلایل این مشکل، استفاده از درجه آسیاب بیش از حد درشت، زمان دمآوری کوتاه یا دمای آب پایین است.
- راهحل: برای رفع این مشکل، درجه آسیاب را ریزتر کنید. این کار مقاومت بستر قهوه را افزایش داده، جریان آب را کند میکند و زمان تماس را طولانیتر میسازد تا عصارهگیری به طور کامل انجام شود.
مطالب مرتبط:
چرا قهوهام اینقدر تلخ میشود؟
چگونه آسیاب قهوه باعث تلخ، گس و خشک شدن قهوه میشود؟
- نشانهها: طعم تلخ و ناخوشایند، حس خشکی و گسشدگی در دهان، بادی سنگین و نامطبوع. این طعمها ناشی از استخراج بیش از حد ترکیبات تلخ و تاننها در مراحل پایانی فرآیند عصارهگیری است.
- علل: اصلیترین دلایل، استفاده از درجه آسیاب بیش از حد ریز، زمان دمآوری طولانی یا دمای آب بسیار بالا است.
- راهحل: برای حل این مشکل، درجه آسیاب را درشتتر کنید. این کار سطح تماس را کاهش داده و جریان آب را سریعتر میکند، که باعث کاهش استخراج ترکیبات تلخ و نامطلوب میشود.
عوامل کلیدی برای یک فنجان عالی فراتر از درجه آسیاب
درجه آسیاب تنها یک قطعه از پازل پیچیده دمآوری قهوه است. برای دستیابی به یک فنجان عالی، باید به سایر متغیرهای کلیدی نیز توجه داشت. در ادامه این متغیرهای کلیدی را بررسی کردهایم.
|
متغیر کلیدی |
توضیحات |
|
تأثیر درجه رست قهوه |
درجه رست قهوه تأثیر مستقیمی بر حلالیت دانهها دارد. قهوههای با رست تیرهتر (دارک رست) به دلیل فرآوری بیشتر، حلالیت بالاتری دارند و ترکیبات آنها سریعتر استخراج میشود. در مقابل، قهوههای با رست روشنتر (لایت رست) حلالیت کمتری دارند و برای استخراج کامل، نیاز به آسیاب ریزتر و دمای آب بالاتر دارند. |
|
کیفیت و دمای آب |
آب تمیز و با سختی متوسط بهترین نتایج را در دمآوری ارائه میدهد. استفاده از آب با دمای ایدهآل (۹۰ تا ۹۶ درجه سانتیگراد) نیز ضروری است. |
|
نسبت آب به قهوه |
نسبت دقیق آب به قهوه بر غلظت و طعم نهایی تأثیرگذار است. استفاده از نسبتهای استاندارد مانند ۱:۱۵ تا ۱:۱۷ برای تعادل طعم توصیه میشود. |
|
تمیز بودن تجهیزات |
تمیزکاری منظم دستگاهها با آب داغ و محلولهای مخصوص، برای حفظ کیفیت نوشیدنی ضروری است. |
انتخاب آسیاب مناسب و تأثیر آن بر نتیجه
انتخاب یک آسیاب با کیفیت، به اندازه انتخاب دانه قهوه مهم است. آسیابها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند که هر کدام تأثیری متفاوت بر کیفیت نهایی قهوه دارند.
آسیابهای تیغهای (Blade Grinders)
این نوع آسیابها با استفاده از تیغههایی که با سرعت بالا میچرخند، دانهها را خرد میکنند. آسیابهای تیغهای ارزانقیمت و نگهداری از آنها آسان است. با این حال، به دلیل عملکرد تصادفی تیغهها، پودر قهوه به دست آمده غیریکنواخت است و شامل ذرات بسیار ریز و بسیار درشت میشود.

علاوه بر این، چرخش سریع تیغهها حرارت زیادی تولید میکند که میتواند به روغنهای معطر قهوه آسیب رسانده و طعم آن را تحت تأثیر قرار دهد. این نوع آسیابها برای علاقهمندان جدی به قهوه توصیه نمیشوند.
مطالب مرتبط:
بهترین روش آسیاب کردن قهوه بدون استفاده از آسیاب برقی یا دستی
آسیابهای دندانهای (Burr Grinders)
آسیابهای دندانهای، دانههای قهوه را بین دو تیغه دندانهدار خرد میکنند و پودری یکنواخت و قابل تنظیم تولید مینمایند. این دستگاهها به دلیل دقت بالا و توانایی در حفظ عطر و طعم قهوه، انتخاب اصلی باریستاهای حرفهای و علاقهمندان جدی به قهوه هستند. آسیابهای دندانهای خود به دو نوع اصلی تقسیم میشوند که در ادامه آنها را توضیح میدهیم.

آسیابهای دندانهای تیغه مخروطی
این تیغهها شامل یک دندانه مخروطی شکل در داخل یک دندانه حلقوی هستند. آنها با سرعت پایینتری کار میکنند که باعث تولید حرارت کمتر و صدای کمتر میشود. خروجی آنها دارای توزیع ذرات دووجهی است، به این معنی که ترکیبی از ذرات ریز و درشت تولید میکند.
این ترکیب منجر به طعمی با بادی بیشتر و ترکیبات طعمی «مخلوط» میشود که بسیاری از افراد آن را به طعم سنتی اسپرسو نزدیکتر میدانند. این آسیابها برای مبتدیان مناسبترند.
مطالب مرتبط:
راهنمای آسیاب قهوه برای دستگاههای مختلف
آسیابهای دندانهای تیغه مسطح
این آسیابها از دو دیسک دندانهدار صاف و موازی استفاده میکنند که دانهها بین آنها خرد میشوند. تیغههای مسطح با سرعت بالاتری میچرخند و پودری با توزیع ذرات یکوجهی تولید میکنند که به شدت یکنواخت است.
این یکنواختی منجر به استخراج یکنواختتر و در نتیجه طعمی «شفاف» با تفکیکپذیری بالا میشود، به طوری که ویژگیهای منحصربهفرد دانه قهوه به وضوح قابل تشخیص است. این نوع آسیابها برای روشهای دمی، ایدهآل هستند.
سخن پایانی
درجه آسیاب قهوه بخشی از یک سیستم پیچیده و در هم تنیده از عوامل دمآوری است. درک اصول علمی پشت این فرآیند، یعنی تأثیر اندازه ذرات بر سطح تماس و جریان آب، به شما این امکان را میدهد که با هوشمندی و کنترل بیشتری قهوه دم کنید.
توصیه نهایی این است که با درک این مفاهیم، از ابزارهای خود به بهترین شکل استفاده کنید و با تنظیمات دقیق، به دنبال طعم ایدهآل خود باشید. همانطور که متخصصان نیز اشاره میکنند، «کمال قهوه یک هنر کاملاً ذهنی است». درواقع، بهترین فنجان قهوه، فنجانی است که مطابق با سلیقه شخصی شما تهیه شده باشد. با تسلط بر این اصول، شما کنترل طعم قهوه خود را به دست میگیرید و از هر فنجان قهوه، حداکثر لذت را خواهید برد.
شما چهطور؟ شما معمولا دانه قهوه میخرید یا پودر قهوه؟ اگر دانه قهوه، از چه آسیابی استفاده میکنید؟ خوشحال میشویم که تجربیات خود را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
اگر به دنبال خرید قهوه گلد، خرید دانه قهوه و خرید پودر قهوه هستید، سری به سایت قهوه هنگام بزنید. ما انواع محصولات قهوه عربیکا، قهوه روبوستا و قهوه گلد را با مناسبترین قیمت و بالاترین کیفیت به شما ارائه میدهیم.





