حتماً بارها در کافه‌ها یا در گفت‌وگوهای روزمره کلمه “قهوه اسپشیالیتی” به گوشتان خورده است. شاید برایتان سؤال پیش آمده باشد که چرا برخی قهوه‌ها به این نام معروف هستند و چه تفاوتی با قهوه‌های معمولی دارند؟ آیا واقعاً تفاوت‌های اساسی وجود دارد که قهوه اسپشیالیتی را این‌قدر خاص کند؟
قهوه اسپشیالیتی نه تنها در کشت و فرآوری، بلکه در تجربه‌ای که از طعم و عطر آن به دست می‌آید، کاملاً منحصر به فرد است. در این مطلب، می‌خواهیم رازهایی از دنیای قهوه اسپشیالیتی را برایتان فاش کنیم. از ویژگی‌های آن گرفته تا دلایلی که باعث می‌شود قهوه‌دوستان این نوع قهوه را انتخاب کنند.
پس اگر شما هم دوست دارید به جمع قهوه‌دوستانی بپیوندید و از طعم‌های خاص و باکیفیت لذت می‌برید، تا انتهای این مطلب با فروشگاه آنلاین قهوه کیلویی ما همراه باشید.
مطالب مرتبط:
۵ راز مهم برای خرید پودر قهوه؛ بهترین پودر قهوه دنیا رو بخر!
قهوه اسپشیالیتی چیست؟ و چه ویژگی‌هایی دارد؟
قهوه اسپشیالیتی (Specialty Coffee) به قهوه‌ای گفته می‌شود که در تمام مراحل تولید، از کشت و برداشت گرفته تا فرآوری، برشته‌کاری و دم‌آوری، تحت نظارت دقیق قرار دارد و بالاترین استانداردهای کیفیت را رعایت می‌کند.
بر اساس تعریف انجمن قهوه تخصصی (SCA)، قهوه‌ای که در ارزیابی حرفه‌ای (Cupping) امتیاز ۸۰ یا بالاتر از ۱۰۰ دریافت کند، در دسته‌ی قهوه‌های اسپشیالیتی قرار می‌گیرد. این ارزیابی بر اساس ویژگی‌هایی مانند عطر، طعم، اسیدیته، بدنه و پس‌مزه انجام می‌شود.
اما اسپشیالیتی بودن فقط به کیفیت دانه محدود نمی‌شود. این قهوه در مزارع منتخب و در شرایط کنترل‌شده رشد می‌کند، با دقت بالا فرآوری می‌شود و در نهایت، برشته‌کاری آن به شکلی انجام می‌شود که عطر و طعم طبیعی دانه‌ها به بهترین شکل حفظ شود.
حال نگاهی به تک‌تک ویژگی‌هایی که قهوه را به قهوه‌ای خاص و متمایز تحت عنوان قهوه اسپشیالیتی تبدیل می‌کند، نگاهی می‌اندازیم.
مزارع منتخب و شرایط کنترل‌شده
قهوه اسپشیالیتی در هر مزرعه‌ای رشد نمی‌کند. این نوع قهوه در مزارعی با شرایط اقلیمی خاص و کنترل‌شده کشت می‌شود و عوامل مختلفی در کیفیت آن نقش دارند:
- ارتفاع مزرعه: معمولاً بین ۱۲۰۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح دریا قرار دارند. در این ارتفاع، گیاه قهوه رشد کندتری دارد که به پیچیدگی بیشتر طعم آن کمک می‌کند.
- نوع خاک: خاک غنی از مواد معدنی، مانند خاک‌های آتشفشانی، برای تولید دانه‌های باکیفیت‌تر ایده‌آل است.
- اقلیم و بارندگی: میزان مناسب باران و اختلاف دمای شب و روز، باعث توسعه بهتر ترکیبات طعمی در دانه قهوه می‌شود.
این مزارع معمولاً توسط کشاورزان کوچک و مستقل مدیریت می‌شوند که با دقت بالا از هر درخت مراقبت می‌کنند و از روش‌های کشاورزی پایدار استفاده می‌کنند. این روش‌ها نه‌تنها به حفظ کیفیت محصول کمک می‌کند، بلکه از نظر زیست‌محیطی نیز مسئولیت‌پذیرانه است. در این روش‌ها، استفاده از مواد شیمیایی به حداقل می‌رسد و در عوض توجه ویژه‌ای به سلامت خاک، آب و تنوع زیستی مزرعه می‌شود تا زمین برای نسل‌های آینده قابل استفاده و سالم باقی بماند.
فرآوری دقیق و اصولی
فرآوری دانه‌های قهوه، روشی است که طی آن پوست و لایه‌های میوه‌ای قهوه از دانه جدا می‌شود. این مرحله نقش مهمی در تعیین عطر، طعم و اسیدیته قهوه دارد و می‌تواند به روش‌های زیر انجام شود.
- فرآوری شسته‌شده (Washed): در این روش، پس از برداشت دانه‌ها، لایه‌ی میوه‌ای آن‌ها کاملاً از دانه جدا شده و در آب شسته می‌شوند. این فرآیند باعث می‌شود که طعم‌های طبیعی و شفاف دانه، مثل اسیدیته‌ی ملایم و طعم‌های میوه‌ای و تازه، بیشتر نمایان شود. این روش قهوه‌ای با طعم روشن‌تر و تمیزتر تولید می‌کند که معمولاً ویژگی‌هایی همچون طراوت و شفافیت در آن احساس می‌شود.
- فرآوری طبیعی (Natural): در این روش، دانه‌ها همراه با میوه خشک می‌شوند. این فرآیند باعث جذب قندهای طبیعی میوه به دانه و ایجاد طعم‌های میوه‌ای و شیرین‌تر در قهوه می‌شود.
- فرآوری عسلی (Honey): در این روش، مقداری از پالپ میوه روی دانه باقی می‌ماند و به مرور خشک می‌شود. این روش بینابین دو روش قبلی است و باعث ایجاد بدنه‌ای غنی‌تر و شیرینی طبیعی بیشتر در قهوه می‌شود.
فرآیندهای برداشت و فرآوری قهوه اسپشیالیتی، به‌طور خاص و دقیق طراحی می‌شوند تا ویژگی‌های طعمی منحصر به فرد دانه‌ها به بهترین نحو حفظ شوند. برخلاف قهوه‌های تجاری که معمولاً از فرآیندهای ساده‌تر و استاندارد استفاده می‌شود، در تولید قهوه اسپشیالیتی، انتخاب روش‌های مختلفی مانند فرآوری شسته‌شده، طبیعی و عسلی با دقت انجام می‌گیرد. این روش‌ها به‌گونه‌ای تنظیم می‌شوند که بتوانند طعم‌ها و عطرهای دقیق‌تری را از دانه‌های قهوه استخراج کنند.
برشته‌کاری حرفه‌ای و دقیق
برشته‌کاری مرحله‌ای حساس است که می‌تواند قهوه را عالی یا خراب کند. برشته‌کاران حرفه‌ای تلاش می‌کنند تا:
دانه‌ها را طوری برشته کنند که ویژگی‌های ذاتی و طعمی آن حفظ شود.
دمای برشته‌کاری را متناسب با نوع دانه تنظیم کنند (مثلاً دانه‌هایی با اسیدیته بالا معمولاً با روست روشن‌تر پردازش می‌شوند).
برشته‌کاری یکنواخت انجام دهند تا تمام دانه‌ها به یک اندازه توسعه پیدا کنند.
در قهوه‌های اسپشیالیتی، معمولاً از روست روشن تا متوسط استفاده می‌شود تا طعم‌های طبیعی دانه مثل نت‌های گلی، میوه‌ای، مرکباتی یا آجیلی حفظ شود.
بهترین روش‌های دم‌آوری قهوه اسپشیالیتی
برای تجربه طعم‌های واقعی قهوه اسپشیالیتی، انتخاب روش دم‌آوری مناسب اهمیت زیادی دارد. هر روش می‌تواند ویژگی‌های خاص دانه‌ها را به بهترین شکل نمایان کند. در ادامه، بهترین روش‌های دم‌آوری قهوه اسپشیالیتی را بررسی می‌کنیم تا به شما کمک کنیم قهوه‌ای با طعمی بی‌نظیر داشته باشید.
V60 (دم‌آوری دستی با فیلتر کاغذی)
این روش یکی از محبوب‌ترین و دقیق‌ترین روش‌ها برای دم‌آوری قهوه اسپشیالیتی است و با استفاده از یک فیلتر کاغذی، قهوه‌ای شفاف، با طعم‌های روشن و میوه‌ای برای شما به ارمغان می‌آورد. در این روش آب به طور تدریجی و با کنترل دقیق روی پودر قهوه ریخته می‌شود. این کار کمک می‌کند که طعم‌های مختلف قهوه به خوبی از آن استخراج شود. این روش بیشتر برای قهوه‌هایی با اسیدیته بالا و طعم‌های گل‌دار یا میوه‌ای مناسب است.
فرنچ پرس (French Press)
در این روش، پودر قهوه و آب به مدت چند دقیقه در تماس هستند و در نهایت با فشار دستی، قهوه از تفاله جدا می‌شود. نتیجه این روش قهوه‌ای با طعم‌های عمیق‌تر و غنی‌تر است که معمولاً نت‌های شکلاتی، کاراملی یا حتی آجیل در آن مشهود است. این روش برای کسانی که به قهوه‌های قوی علاقه دارند، ایده‌آل است.
آئروپرس (Aeropress)
آئروپرس به دلیل راحتی استفاده و سرعت بالا، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای دم‌آوری قهوه اسپشیالیتی است. این روش با استفاده از فشار دستی قهوه را استخراج می‌کند و طعمی شفاف، با بدنه متوسط و طعم‌های میوه‌ای و شیرین تولید می‌کند. آئروپرس برای کسانی که به سرعت و دقت و همچنین به طعم‌های مشخص و واضح علاقه دارند، گزینه مناسبی است.
اسپرسو (Espresso)
اسپرسو یکی از قوی‌ترین و متمرکزترین روش‌های دم‌آوری است که با استفاده از دستگاه اسپرسوساز انجام می‌شود. در این روش، فشار بالا آب از میان پودر قهوه عبور می‌کند تا طعم‌های غلیظ و عمیق استخراج شوند. استفاده از دانه‌های اسپشیالیتی در اسپرسو طعم‌های پیچیده‌تری مانند نت‌های میوه‌ای و گل‌دار را به خوبی به نمایش می‌گذارد. این روش برای کسانی که به قهوه‌ای غنی و قوی علاقه دارند، بهترین گزینه است.
چرا قهوه اسپشیالیتی برای سلامتی مفیدتر است؟
قهوه اسپشیالیتی علاوه بر طعم خاص و بی‌نظیرش، برای سلامتی نیز فواید زیادی دارد و این خاصیت را مدیون موارد زیر است.
- کشت با استفاده از روش‌های پایدار: قهوه اسپشیالیتی در مزارع با شرایط کنترل‌شده و پایدار کشت می‌شود. یعنی برای کشت این نوع قهوه از استفاده بیش از حد مواد شیمیایی و سموم اجتناب می‌شود و به همین دلیل این دانه‌ها سالم‌تر و پاک‌تر هستند.
- آنتی‌اکسیدان‌های بیشتر: قهوه اسپشیالیتی به دلیل فرآوری دقیق‌تر و استفاده از دانه‌های با کیفیت بالاتر، حاوی آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری است و می‌تواند به مبارزه با رادیکال‌های آزاد در بدن کمک کند، التهاب را کاهش دهد و خطر بیماری‌های مزمن مثل سرطان را کم کند.
- کاهش میزان مواد مضر: به دلیل فرآیندهای دقیق در برشته‌کاری و فرآوری، قهوه اسپشیالیتی نسبت به قهوه‌های تجاری از ترکیبات مضر کمتری برخوردار است. یعنی، مواد سمی مثل آکریلامید کمتر در آن وجود دارد.
- سلامت قلب: مصرف قهوه اسپشیالیتی به بهبود عملکرد قلب کمک می‌کند و ممکن است خطر بیماری‌های قلبی را کاهش دهد، چون دانه‌های این نوع قهوه غنی از موادی مفید برای سلامت عروق خونی هستند.
- تقویت سیستم ایمنی: قهوه اسپشیالیتی به دلیل داشتن ویتامین‌ها و مواد مغذی، می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند و شما را در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر کند.
- حاوی کافئین سالم‌تر: قهوه اسپشیالیتی، برخلاف قهوه‌های معمولی که ممکن است به دلیل فرآوری‌های نادرست کافئین سنگین و آسیب‌زایی داشته باشند، کافئین طبیعی و ملایم‌تری دارد و می‌تواند انرژی را به صورت طولانی‌مدت و بدون ایجاد احساس اضطراب و بی‌خوابی به شما تزریق کند.
- تقویت عملکرد مغز: کافئین موجود در قهوه اسپشیالیتی می‌تواند تمرکز و حافظه کوتاه‌مدت را تقویت کند و به شما کمک کند تا عملکرد مغزتان را بهبود دهید.
مطالب مرتبط:
چگونه خاستگاه دانه‌های قهوه بر عطر و طعم آن تأثیر می‌گذارد؟
سخن پایانی
در این مطلب با قهوه اسپشیالیتی و ویژگی‌های آن آشنا شدیم و دیدیم که این نوع قهوه، نه تنها یک نوشیدنی لذت‌بخش است بلکه با توجه به ویژگی‌هایی که دارد، به سلامت شما نیز کمک می‌کند. شما می‌توانید انواع قهوه اسپشیالیتی را با قیمتی مناسب و بالاترین کیفیت از فروشگاه اینترنتی قهوه هنگام خریداری کنید.
