شما معمولا از چه ابزاری برای دم کردن قهوه خود استفاده می‌کنید؟ موکاپات، اسپرسوساز یا حتی قوری؟!
حتما شما هم می‌دانید که در دنیای وسیع و جذاب قهوه، روش‌های دم‌آوری متعددی وجود دارد که هر یک تجربه‌ای منحصربه‌فرد را ارائه می‌دهند. در میان این روش‌ها، اسپرسوساز و موکاپات به عنوان دو ابزار محبوب برای تهیه قهوه شناخته می‌شوند. این محبوبیت اغلب به سوالی رایج در میان دوستداران قهوه منجر می‌شود: کدام یک واقعاً برای دم کردن قهوه بهتر است؟
اما پیش از آنکه به مقایسه عمیق بپردازیم، لازم است یک نکته کلیدی را روشن کنیم. موکاپات‌ها به صورت عامیانه «اسپرسوساز روگازی» نامیده می‌شوند ولی این بدین معنا نیست که موکاپات همان اسپرسوساز است. در واقع، موکاپات‌ها در فرآیندهای مربوط به دم‌آوری و تهیه نوشیدنی نهایی، تفاوت‌هایی اساسی با اسپرسوساز دارند.
اسپرسوی اصیل تحت فشار بسیار بالایی تهیه می‌شود که موکاپات قادر به تولید آن نیست. درک این تمایز بنیادی به ما کمک می‌کند تا انتظارات واقع‌بینانه‌ای از هر دستگاه داشته باشیم.
پس اگر شما هم اطلاعات کاملی درباره تفاوت‌های این دو دستگاه ندارید، نگران نباشید. کافی است که این مقاله سایت خرید قهوه کیلویی هنگام را درباره تفاوت‌های اسپرسوساز و موکاپات تا انتها مطالعه کنید تا با همه نکات ضروری آشنا شوید!
مطالب مرتبط:
بهترین وسیله برای دم کردن قهوه در خانه
اسپرسوساز چگونه کار می‌کند؟
حتما شما هم می‌دانید که ویژگی بارز دم‌آوری اسپرسو، استفاده از فشار بالا است که معمولاً حدود ۹ بار (معادل ۱۳۰ پوند بر اینچ مربع) است. این نیروی عظیم، آب داغ را از میان قهوه ریز آسیاب شده عبور می‌دهد و طعم‌ها و روغن‌های غنی را به سرعت استخراج می‌کند. این فشار بالا هم‌چنین برای ایجاد لایه مشخص «کرما» حیاتی است. برخی از دستگاه‌های پیشرفته‌تر حتی می‌توانند به فشار ۲۰ بار نیز برسند که منجر به استخراج عمیق‌تر می‌شود.
در دستگاه‌های اسپرسوساز، دمای آب به دقت کنترل می‌شود و معمولاً این دما در محدوده ۹۰ تا ۹۶ درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرد. این دمای دقیق، استخراج بهینه طعم را بدون سوزاندن ترکیبات ظریف قهوه تضمین می‌کند. به همین خاطر است که استفاده از دستگاه‌های اسپرسوساز گزینه بسیار مناسبی برای مکان‌هایی است که به تولید حجم زیادی قهوه در روز نیاز دارند.
برای تهیه اسپرسو، دانه‌های قهوه باید به صورت بسیار ریز، شبیه به نمک، آسیاب شوند. این آسیاب ریز به طور قابل توجهی سطح تماس با آب را افزایش می‌دهد و امکان استخراج سریع تحت فشار بالا را فراهم می‌کند. هم‌چنین مقاومت لازم را برای عبور صحیح آب از میان قهوه ایجاد می‌کند که برای استخراج مناسب حیاتی است.
مطالب مرتبط:
چگونه در خانه اسپرسو درست کنیم؟
فراید تهیه اسپرسو با اسپرسوساز
کل فرآیند دم‌آوری برای یک یا دو شات اسپرسو به طرز چشمگیری سریع است و معمولاً تنها حدود ۲۵ تا ۳۰ ثانیه از اولین قطره طول می‌کشد. با کمک دستگاه‌های اسپرسوساز، کنترل متغیرهای وابسته به یکدیگر (فشار، دما، اندازه آسیاب و زمان استخراج) امکان‌پذیر می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود که ویژگی‌های منحصربه‌فرد اسپرسوی واقعی، به ویژه کرمای متمایز آن نمایان شود.
اسپرسوسازهای مدرن از چندین اجزاء کلیدی تشکیل شده‌اند که به صورت هماهنگ کار می‌کنند: یک مخزن آب (یا اتصال مستقیم به آب شهری)، یک پمپ قدرتمند (ارتعاشی یا چرخشی) برای تولید فشار، یک سیستم بویلر (تک بویلر، دو بویلر یا مبدل حرارتی) برای گرم کردن آب، یک هدگروپ که پرتافیلتر در آن قفل می‌شود و آب به طور یکنواخت پخش می‌شود. هم‌چنین در این دستگاه‌ها اغلب یک نازل بخار برای فوم‌گیری شیر نیز وجود دارد.
ویژگی‌های طعمی اسپرسو تهیه‌شده با دستگاه اسپرسوساز
روش دم‌آوری منحصربه‌فرد اسپرسوساز منجر به مشخصات قهوه‌ای متمایز می‌شود. اسپرسو بسیار غلیظ است. معمولاً از نسبت ۱:۲ قهوه به آب (مثلاً ۱۸ گرم قهوه به ۳۶ گرم مایع) برای تهیه اسپرسو استفاده می‌شود و نوشیدنی‌ای با ۹ تا ۱۰ درصد مواد جامد محلول تولید می‌کند. این باعث می‌شود که به طور قابل توجهی قوی‌تر و شدیدتر از سایر روش‌های دم‌آوری مانند قهوه قطره‌ای باشد.
مطالب مرتبط:
آشنایی با ۱۰+ نوشیدنی قهوه بر پایه اسپرسو
به دلیل ماهیت غلیظ و استخراج روغن‌های غنی تحت فشار بالا، اسپرسو مشخصات طعمی برجسته‌ای دارد که اغلب با اسیدیته بالاتر و احساس دهانی مخملی مشخص می‌شود.
حتما شما هم دیده‌اید که در اسپرسوی تهیه‌شده توسط باریستاهای حرفه‌ای، کرمای طلایی، لایه کف‌آلود قهوه‌ای مایل به قرمز، وجود دارد. این موضوع ویژگی بصری برجسته اسپرسوی واقعی است. در حالی که کرما یک ویژگی بصری و بافتی تعیین‌کننده اسپرسوی واقعی و نشان‌دهنده فشار و استخراج مناسب است، وجود یا ضخامت آن به تنهایی کیفیت بالا یا طعم خوب را تضمین نمی‌کند. بلکه معیار واقعی کیفیت اسپرسو در تعادل طعمی و مشخصات کلی آن نهفته است.
موکاپات چگونه کار می‌کند؟
اگر شما هم از علاقه‌مندان حرفه‌ای جهان قهوه باشید، حتما تا به حال از نزدیک یک موکاپات دیده‌اید. موکاپات، یک اختراع کلاسیک ایتالیایی، قهوه را با استفاده از روشی منحصربه‌فرد که توسط فشار بخار هدایت می‌شود، دم می‌کند.
برخلاف اسپرسوسازها، موکاپات‌ها در فشارهای بسیار پایین‌تر، معمولاً بین ۱ تا ۲ بار، کار می‌کنند. هنگامی که آب در محفظه پایینی گرم می‌شود، فشار بخار حاصل و انبساط گاز ناشی از حرارت، آب داغ را از طریق یک قیف، از میان قهوه در سبد فیلتر و به داخل محفظه جمع‌آوری بالایی هل می‌دهد. این فشار پایین‌تر دلیل اصلی تفاوت قهوه موکاپات با اسپرسوی واقعی است.
با دانستن این تفاوت، می‌توانیم موکاپات را به خاطر ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، نه به عنوان جایگزینی ارزان‌تر برای اسپرسو، بلکه به عنوان یک روش دم‌آوری مستقل و ارزشمند، بشناسیم.
مطالب مرتبط:
چگونه با موکاپات قهوه درست کنیم؟
بررسی شیوه کار موکاپات
دمای آب در موکاپات به تدریج با گرم شدن آن افزایش می‌یابد و فشار مورد نیاز برای دم‌آوری تحت تأثیر اندازه آسیاب و دوز قهوه است. آسیاب ایده‌آل برای موکاپات، متوسط‌ریز است، به طور محسوسی ریزتر از قهوه قطره‌ای اما درشت‌تر از آسیاب اسپرسو.
اگر آسیاب قهوه‌ای که برای موکاپات به کار می‌برید، خیلی ریز باشد، می‌تواند فیلتر را مسدود کرده و منجر به استخراج بیش از حد شود. اگر هم برای موکاپات، قهوه را خیلی درشت آسیاب کنید، آب خیلی سریع عبور می‌کند و منجر به یک نوشیدنی ضعیف می‌شود. مسلم است که هیچ کدام از این دو حالت، مطلوب دوستداران قهوه نیست.
در نهایت نیز یک صدای غرغره یا پاشش مشخص که اغلب در پایان چرخه دم‌آوری موکاپات شنیده می‌شود، نشان‌دهنده فاز «استرومبولیان» است. در این مرحله، سطح آب در محفظه پایینی به زیر قیف رسیده و اکنون هوای داغ و بخار از میان سابه قهوه عبور می‌کنند. این فاز می‌تواند منجر به استخراج سریع بیش از حد و ورود طعم‌های نامطلوب، سوخته یا تلخ به قهوه شود.
ویژگی‌های طعمی قهوه تهیه‌شده با موکاپات
آیا تا به حال قهوه‌ای را که با موکاپات تهیه شده است، چشیده‌اید؟ در صورت پاسخ مثبت، احتمالا شما هم احساس کرده‌اید که قهوه تهیه‌شده با موکاپات تجربه طعمی متمایزی را ارائه می‌دهد.
قهوه تهیه‌شده با موکاپات به طعم قوی و پرحرارت خود شناخته شده است و اغلب شبیه اسپرسو توصیف می‌شود. با این حال، معمولاً فاقد بافت خامه‌ای و ظرافت‌های پیچیده اسپرسوی واقعی است. این قهوه تقریباً ۳ تا ۴ درصد مواد جامد محلول دارد که آن را قوی‌تر از قهوه قطره‌ای اما غلظتی کمتر از اسپرسو می‌کند.
به دلیل فشار دم‌آوری پایین‌تر (۱-۲ بار)، موکاپات‌ها کرمای غلیظ و مخملی مشخصه اسپرسو پمپ‌دار را تولید نمی‌کنند. ممکن است که در این قهوه، مقداری کف یا یک کرمای سبک‌تر و ناپایدارتر ظاهر شود، اما با کرمای اسپرسوی واقعی یکسان نیست. برخی تکنیک‌ها، مانند استفاده از دانه‌های تازه روبوستا، آسیاب کمی ریزتر یا هم زدن نوشیدنی، به افزایش بافت کف‌آلود کمک می‌کند.
اگر به فرآیند دم‌آوری به دقت نظارت نشود، بر طعم قهوه تاثیر نامطلوبی می‌گذارد. مثلا اگر موکاپات برای مدت طولانی روی حرارت بماند و وارد فاز «استرومبولیان» شود، قهوه طعم تند یا تلخ پیدا کند.
مطالب مرتبط:
راهنمای خرید قهوه مناسب برای موکاپات
مقایسه جامع اسپرسوساز و موکاپات؛ کدام برای شما مناسب‌تر است؟
برای کمک به تصمیم‌گیری شما، بیایید به مقایسه مستقیم ویژگی‌های دم‌آوری و جنبه‌های عملی هر دو دستگاه بپردازیم.
|
ویژگی |
اسپرسوساز |
موکاپات |
|
فشار دم‌آوری |
حدود ۹ بار (تا ۲۰ بار در مدل‌های پیشرفته) |
۱ تا ۲ بار |
|
دمای آب |
۹۰-۹۶ درجه سانتی‌گراد (۱۹۴-۲۰۵ درجه فارنهایت) |
آب به تدریج گرم می‌شود؛ در صورت عدم پیش‌گرمایش، ممکن است که قهوه بسوزد. |
|
اندازه آسیاب |
بسیار ریز، شبیه نمک |
متوسط-ریز، ریزتر از قهوه قطره‌ای، درشت‌تر از اسپرسو |
|
زمان دم‌آوری |
۲۵-۳۰ ثانیه برای یک شات دابل |
۵-۱۰ دقیقه |
|
غلظت (مواد جامد محلول) |
۹-۱۰ درصد |
۳-۴ درصد |
|
کرما |
لایه مشخص، غلیظ و طلایی |
فاقد کرمای واقعی، ممکن است کف سبک داشته باشد. |
|
مشخصات طعمی |
غنی‌تر، ظریف‌تر، متعادل، شیرین/کمی اسیدی، بادی کامل |
پرحرارت، قوی، شبیه اسپرسو اما کمتر پیچیده، پتانسیل تلخی |
|
کافئین |
کافئین بیشتر در هر میلی‌گرم اما یک فنجان قهوه قطره‌ای استاندارد اغلب کافئین کلی بیشتری دارد. |
غلیظ، اما مقایسه دقیق کافئین با اسپرسو در منابع موجود نیست (احتمالاً کمتر از اسپرسو در هر اونس، اما بیشتر از قهوه قطره‌ای). |
و البته که انتخاب بهتر تنها به طعم قهوه محدود نمی‌شود؛ عوامل عملی مانند هزینه، نگهداری و سهولت استفاده نیز در انتخاب دستگاه تهیه قهوه نقش مهمی ایفا می‌کنند. در واقع، ارزش یک دستگاه فراتر از قیمت اولیه آن است.
موکاپات‌ها با هزینه اولیه پایین‌تر، نگهداری آسان و دوام بالا، ارزش متفاوتی را ارائه می‌دهند. در حالی که اسپرسوسازها با وجود قیمت بالاتر، تطبیق‌پذیری بی‌نظیری برای نوشیدنی‌های مبتنی بر شیر و یک پروفایل طعمی خاص و بسیار مطلوب را فراهم می‌کنند. این بدان معناست که انتخاب بهتر به همسویی قابلیت‌های ذاتی دستگاه و الزامات عملیاتی آن با سبک زندگی، بودجه و نتیجه قهوه مورد نظر کاربر بستگی دارد.
کدام دستگاه برای چه کسانی مناسب است؟
انتخاب بین اسپرسوساز و موکاپات در نهایت به اولویت‌ها و سبک زندگی شما بستگی دارد. هیچ بهترین مطلقی وجود ندارد؛ بلکه بهترین برای شما، دستگاهی است که به نیازهای خاص شما پاسخ می‌دهد.
اسپرسوساز برای چه افرادی مناسب است؟
- علاقه‌مندان و خبرگان قهوه
- دوستداران نوشیدنی‌های بر پایه شیر
- کسانی که به دقت و ثبات اهمیت می‌دهند
- خریداران با بودجه میان‌رده
- کسانی که فضای آشپزخانه اختصاصی و دسترسی به برق دارند
موکاپات برای چه افرادی مناسب است؟
- کاربران با بودجه محدود
- مبتدیان
- کسانی که فضای محدود یا نیاز به قابلیت حمل دارند
- کسانی که قهوه قوی و غلیظ را ترجیح می‌دهند اما به ویژگی‌های اسپرسوی واقعی (مانند کرمای غلیظ) نیاز ندارند
- کسانی که به دنبال ارزش و دوام هستند
در نهایت، انتخاب بین اسپرسوساز و موکاپات یک تصمیم کاملاً شخصی است. هیچ یک از این دو به طور مطلق، بهتر از دیگری نیستند؛ بلکه هر کدام نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارند که آن‌ها را برای کاربران مختلف مناسب می‌سازد. بهترین انتخاب برای شما به اولویت‌های فردی، بودجه، سبک زندگی و تمایل به درگیر شدن با پیچیدگی‌های دم‌آوری و نگهداری بستگی دارد.
شما کدام یک از این دستگاه‌ها را ترجیح می‌دهید؟ اسپرسوساز یا موکاپات؟ خوش‌حال می‌شویم که نظر خود را با ما در میان بگذارید.
اگر به انواع دانه و پودر قهوه برای وسیله‌های دم‌آوری مختلف مانند اسپرسوساز، موکاپات، جذوه، فرنچ‌پرس و … نیاز دارید، روی قهوه هنگام حساب کنید. برای مشاهده محصولات قهوه به صفحه خرید دانه قهوه و خرید پودر قهوه مراجعه کنید.
